Autor: Program Analityczno-Badawczy WIB / PAB WIB

Wiedza ekonomiczna Polaków rośnie, ale wciąż jest wiele do zrobienia w tym obszarze. Sami zresztą oceniamy jej poziom jako słaby, co potwierdza, że programy edukacyjne w tym zakresie są potrzebne. Na czym powinny się skupiać? Jak oszczędzać, żeby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa. Jak świadomie korzystać z kredytów, adekwatnie do możliwości finansowych. W tym wciąż się gubimy, a finanse osobiste – jak pokazują badania – mają ogromny wpływ na nasz dobrostan psychiczny. Przed edukacją ekonomiczną stoi wiele zadań, a badania pokazują, że nawet misja społeczna.

Banki osiągnęły w 2023 r. spektakularnie wysokie wyniki, ale kolejne lata będą znacznie słabsze. To stawia pod znakiem zapytania zdolność sektora do odtwarzania kapitału i finansowania potrzeb inwestycyjnych gospodarki. Pomimo wyglądających na doskonałe nominalnych rezultatów, realnie sektor bankowy wciąż się kurczy i potrzebuje zmiany polityki regulatorów.

Cele klimatyczne, zielona transformacja i zrównoważony rozwój – to pojęcia, które skupiają społeczną uwagę na całym świecie. Banki jako sektor mają być motorem ­społeczno-gospodarczej transformacji. Mają z tym wiele problemów, bo standardy i regulacje dopiero powstają, a wprowadzanie zasad ESG, choć długoterminowo przyniesie korzyści, może być krótkoterminowo kosztem. Jak wobec tego zasady ESG wdrażają polskie banki?

Polski sektor bankowy dość skutecznie kontroluje ryzyko kredytowe i poziom powstających w jego wyniku strat. Wskaźnik złych kredytów maleje, ale do poziomów w sektorach bankowych krajów Europy Zachodniej mamy spory dystans. Nie jest całkowicie nieprawdopodobny scenariusz makroekonomiczny, w którym gwałtowne pogorszenie sytuacji w krótkim czasie stanowiłoby bardzo duży problem dla polskiego sektora.

Regulująca rynek płatności dyrektywa PSD2 spowodowała diametralne zmiany w tym segmencie usług finansowych. Zrewolucjonizowała ona zarówno rynek dostawców, zakres ich odpowiedzialności, jak i zasady gry, wpłynęła też na wysokość opłat. W Polsce zapisy dyrektywy przetłumaczono błędnie, myląc pojęcia uwierzytelnienia i autoryzacji. Trzeba to szybko naprawić – twierdzą autorzy raportu „Ocena wybranego zakresu implementacji PSD2 w Polsce i kierunki zmian”.

Inflacja pozwoliła bankom osiągnąć lepsze wyniki. W tym roku będą rekordowe, lecz perspektywy na następne lata są znacznie gorsze, gdyż wzrost ten jest przejściowy. Krótkoterminowym wahaniom podlegają również aktywa, akcja kredytowa i kapitały własne banków. Ich erozja może się jeszcze pogłębić, polski sektor bankowy się kurczy i wszedł w okres wysokiej niestabilności.

Banki dokonują alokacji kapitału i dlatego ich działalność ma zasadnicze znaczenie dla transformacji europejskiej gospodarki w kierunku zrównoważonego rozwoju. Raport „ESG w sektorze bankowym” wskazuje, jakie znaczenie powinny mieć w strategii banku zagadnienia ESG, jak mogą one wpływać na postawy swoich interesariuszy oraz jak powinny raportować i komunikować swoją aktywność w tym zakresie.

Dynamicznie rosnący rynek e-commerce i zmieniający się błyskawicznie ekosystem metod i dostawców płatności to szansa dla banków. Mają potencjał, by dostarczać wartość na każdym etapie procesu zakupów, jednak muszą wyraźnie określić i wdrożyć swoje strategie, by nie pozostać jedynie „źródłem pieniądza”. Strategiczne propozycje dla banków przedstawiają autorzy raportu PAB-WIB.

Między Scyllą inflacji a Charybdą recesji nie ma łatwej drogi. Inflacja ma swoje oblicze monetarne, ale też społeczne. Przeprowadzenie dezinflacji jest niemożliwe, kiedy polityka fiskalna, strukturalna i monetarna nie wspomagają się wzajemnie. Im później się za dezinflację zabrać, tym bardziej będzie to bolesne. Jak zatem przeprowadzić ten proces? Doradza w tym raport „Wyzwania polityki antyinflacyjnej w Polsce”.

Banki spółdzielcze, instytucje działające na rzecz lokalnych interesariuszy, funkcjonują w trudnym konkurencyjnym otoczeniu. Mogą w nim obronić swoją pozycję i misję, wykorzystując potencjał zrzeszeń. Jak się do tego zabrać od strony prawnej, by być w zgodzie z zasadami konkurencji – radzą autorzy najnowszego raportu powstałego na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości.

Orzeczenia – przynajmniej znaczącej części sądów w sprawach o kredyty we frankach – mają jeden schemat. Z zapisanego w umowie odesłania do tabeli kursowej wynika jednostronne kształtowanie kursu przez bank. Z tego z kolei – brak przejrzystości klauzuli umownej. A w związku z tym – nieuczciwość takiego postanowienia. Autorzy raportu „Analiza prawno-ekonomiczna odesłań do tabeli kursowych” podważają taki ciąg rozumowania.

Polski sektor bankowy może zakończyć ten rok niekorzystnym wynikiem finansowym, głównie z powodu ustawowych wakacji kredytowych. Na pogorszenie kondycji banków wpływa także sytuacja makroekonomiczna kraju. Zmienia się struktura depozytów, a podwyżki stóp przestają służyć poprawie wyniku.

Żeby korzystać z usług cyfrowych – prywatnych i publicznych – musimy posiadać cyfrową tożsamość. Co się powinno na nią składać? Jak mamy ją poświadczać? Gdzie powinny znajdować się potwierdzające ją dane i dokumenty? To kluczowe pytania dla sektora finansowego. Odpowiedzi na nie udzieliła grupa polskich naukowców.